Monday, October 15, 2012

Հույզեր. ԶԱՅՐՈՒՅԹ



Զայրույթը մարդկանց կործանումն է եւ միևնույն ժամանակ՝ նրանց պաշտպանը: Իմացա՛ծ եղիր, ո՛վ իմաստուն, որ զայրույթը հավասարապես արմատ է բարիքի և չարիքի...
Մախաբխարատա, Ք.ա. VII դար

   Ի՞նչ ենք հասկանում "հույզեր" ասելով: Փորձենք բառային զույգեր կազմել. երբ ասում ենք հույզեր, առաջին բառը, որ զուգորդվում է մեր մտքում այս տերմինի հետ՝ "ապրումն" է: Մեկ կողմից ունենք մարդուն իր զգայություններով, իսկ մյուս կողմում՝ շրջապատող աշխարհը: Վերջինս չափազանց կարեւոր է, որովհետեւ եթե չկա շրջակա միջավայր, որից մշտապես ազդակներ ու գրգիռներ են ստացվում, ապա չկան եւ հույզեր: Միեւնույն մոդելի մեջ լիարժեք կերպով կարելի է տեղադրել զայրույթը, որը արտաքին աշխարհից ստացվող գրգիռներին մարդկային էության տված համարժեք արձագանքն է:
   Ինչո՞ւ ես հույզերից ընտրեցի հատկապես զայրույթը, որովհետեւ վերջինիս մասին խոսելիս  անմիջապես բացասական որակում է տրվում եւ այն դասում են իբրեւ բացասական եւ "վատ" հույզ: Սակայն, իմ կարծիքով, սա սխալ դիրքորոշում է: Ներկայում ընդունված դասակարգման համաձայն՝ զայրույթը մարդու տասը հիմնական (կամ առաջնային) կոչվող հույզերից մեկն է (Քերոլ Իզարդ): Ավելորդ է խոսել այն մասին, թե կենսականորեն որքան անհրաժեշտ են այս հույզերը մարդ անհատի եւ տեսակի պահպանման համար: Սրանք մեզ փոխանցվում են ի ծնե, այլ ոչ թե դաստիարակվում են մեր մեջ: Ըստ իս՝ չկան վատ կամ լավ հույզեր, յուրաքանչյուրը ինքնին անփոխարինելի է:

Monday, October 8, 2012

Հաջողության փիլիսոփայություն

Quid habet amplius homo de labore suo?

Արդ, ի՞նչ օգուտ կա մարդուն իր աշխատանքից... 
(Ժողովող 3:9)


   Բլոգային միջավայրում երկար լռությունից հետո որոշեցի նորոգել հոդվածներիս շարքը: Պատահական չէ, որ ընտրել եմ հաջողության թեման, որովհետեւ օրեր շարունակ մտածում եմ մեր կյանքում կարեւոր դիրք գրավող այս երեւույթի շուրջ եւ որոշակի անհանգստություն ունեմ: Բանն այն է, որ կյանքի ներկա փուլում ինձ հաջողության ալիքն է ուղեկցում եւ իմ ձեռնարկները մեկը մյուսի ետեւից հաջողությամբ են պսակվում: Ասացի, որ անհանգիստ եմ զգում ինձ, բայց օրեր շարունակ չէի կարողանում գտնել պատճառը կամ անուն տալ իմ անհանգստությանը եւ ահա երեկ աչքիս զարնեց Պաոլո Կոելիոյի մտքերից մեկը ու ես ինքս ինձ ասացի. "Սա է, որ կա...": Հապա լսեք.

   "Եթե երբեւէ հասնես քո նպատակի իրականացմանը՝ կհասկանաս, թե ինչ եմ զգում այժմ: Ելք չկա... հաջողությունը ստրկացնում է եւ միեւնույն ժամանակ այլասերում: Օրվա վախճանին, անկողնում պառկած հարց կտաս ինքդ քեզ. "Արժե՞ր արդյոք... Ինչո՞ւ էի ես այդպես ուժգին ցանկանում դա": Եվ քո մեջ կսկսեն պայքարել երկու ուժեր. առաջինը թելադրում է գոհանալ ճակատագրից, երկրորդը՝ թողնել ամեն բան, քանի դեռ ուշ չէ..."