Wednesday, August 12, 2015

Հոգեբանությունը և Ռենե Դեկարտի փիլիսոփայությունը


 Դեկարտը սկսել է իր գիտական գործունեությունը մերձավորաբար 1618-1619 թվականներին: Ուսումնասիրության նյութը հիդրոստատիկայի և ընկնող մարմինների դինամիկայի հետ կապված խնդիրներն էին: Առաջին հայացքից հոգեբանության հետ կապ չունեցող այս գիտական ուղղության մեջ ունեցած ձեռբերումները պարզվում է, որ զուր չանցան և թույլ տվեցին Դեկարտին մշակել մի ունիվերսալ մաթեմատիկական տեսություն, որը բանալի էր հանդիսանում փիլիսոփայական, ֆիզիկական և հոգեբանական խնդիրների լուծման համար: 1620-ականների ավարտին նա գրեց իր «Մտքի ղեկավարման կանոններ» (Rules for the Direction of the Mind) գիրքը, որում շարադրվում էին նոր ֆիզիկայի դրույթները: Այս տեսությունը ֆունդամենտալ կերպով հեղաշրջեց մատերիայի մասին պատկերացումները, և հակառակ արիստոտելյան ընկալման՝ սահմանեց այն որպես զուտ երկրաչափական տիրույթ, որը զուրկ է ակտիվ սուբստանցի կարգավիճակից և «սեփական որակներից»: Դեկարտի նպատակը մատերիական բնության բոլոր երույթները զուտ նյութի և շարժման օրենքներով բացատրելն էր:
  Այս նոր ֆիզիկական տեսությունն ընդգրկում էր արիստոտելյան ֆիզիկայի բոլոր բնագավառները և անգամ ավելին՝ Արեգակնային համակարգի և Երկրագնդի առաջացումը, հանքային նյութերի և բնության անօրգանական կազմավորումների հատկությունները, բույսերի և կենդանիների ծագումը և որակները, ինչպես նաև մարդու մարմնի, հոգու և դրանց փոխկապակցվածության հարցերը: Այս աշխատությունը Դեկարտը չհրատարակեց իր կյանքի օրոք և մահվանից հետո՝ 1664թ-ին հրապարակված ձեռագրերում պահպանվել էր ընդամենը երկու գլուխ՝ «Լույսի մասին», որում խոսվում է անօրգանական աշխարհի ֆիզիկայի մասին, և «Մարդու մասին»՝ մարդու ֆիզիոլոգիայի և վարքի մասին: